Een nieuw onderzoek, Wanneer je als professional zelf ervaring hebt met huiselijk geweld of kindermishandeling, uitgevoerd door TNO en de Haagse Hogeschool, laat zien hoe ervaringskennis van professionals zinvol benut kan worden in de hulp aan gezinnen waar huiselijk geweld of kindermishandeling speelt. Er is een literatuurstudie uitgevoerd, een quickscan uitgezet waarop ruim 130 professionals en studenten reageerden, en er zijn 51 interviews (25 professionals, 13 studenten en 16 (ex-)cliënten) en 2 focusgroepen gehouden. Daarnaast is onderzocht hoe organisaties en beroepsopleidingen (aankomend) professionals hierbij kunnen ondersteunen.

Niet vanzelfsprekend

Professionals die werken met slachtoffers van huiselijk geweld of kindermishandeling kunnen dit zelf ook hebben meegemaakt. Waarschijnlijk zijn deze professionals zelfs oververtegenwoordigd in de ggz, blijkt uit de literatuur. Toch is het delen van je eigen ervaring met huiselijk geweld en kindermishandeling voor professionals helemaal niet zo vanzelfsprekend.
Toch staan zowel cliënten als (aankomend) professionals hier positief tegenover en menen zij dat dit van meerwaarde is voor cliënten. Professionals die hun eigen ervaringen met huiselijk geweld en kindermishandeling delen, bouwen volgens het onderzoek namelijk makkelijker een vertrouwensband op met cliënten, sluiten aan bij wat cliënten nodig hebben en kunnen een positief voorbeeld en hoop aan cliënten geven.

Ervaringsdeskundigheid

Het is daarbij wel belangrijk om onderscheid te maken tussen ervaringen, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid. Met ervaringskennis wordt bedoeld: alles wat iemand weet en kent vanuit doorleefde ervaring. Het gaat hier om persoonlijke kennis van een persoon, die niet geldt voor anderen die vergelijkbare situaties op een andere manier beleefd kunnen hebben. Het gaat dan bijvoorbeeld niet alleen om kennis van de problematiek van huiselijk geweld, maar ook om ervaringen met hulpverlening en herstel. Ervaringsdeskundigheid is dan vervolgens ‘het vermogen om op grond van eigen herstelervaringen voor anderen ruimte te maken voor herstel’ (Liefhebber et al., 2013).

Brug tussen theorie en praktijk

Ervaringsdeskundige professionals slaan hiermee een brug tussen theorie en praktijk. Ze hebben kennis en vaardigheden die professionals zonder ervaring niet hebben. Bovendien kunnen zij mogelijk beter aansluiten bij de belevingswereld van slachtoffers. De hulpverlener staat zo meer ‘naast’ de cliënt. Dat de persoonlijke ervaring van professionals met huiselijk geweld of kindermishandeling, van invloed is op hun werk, kwam echter duidelijk uit het onderzoek naar voren. Sommigen delen deze ervaringen expliciet met cliënten. De meeste professionals hebben hun ervaringskennis echter geïntegreerd in hun professionele gereedschapskist. Ervaringskennis wordt vooral impliciet ingezet bij de begeleiding van cliënten zonder de eigen