Jet Muskens is Kinder- en Jeugdpsychiater bij Karakter UC, Nijmegen en projectleider van het onderzoek MOVEMENTSS vanuit Karakter en het RadboudUMC. Vanaf maart 2022 is het onderzoek gestart en het richt zich op kinderen met een psychische kwetsbaarheid.

‘Tijdens mijn opleiding tot kinder- en jeugdpsychiater merkte ik dat lichamelijke klachten die met een ongezonde leefstijl te maken kunnen hebben, vaker voorkomen bij kinderen met psychiatrische aandoeningen vergeleken met kinderen uit de algemene populatie’, vertelt projectleider Jet Muskens.

‘En dat terwijl onderzoek naar leefstijlinterventies bij kinderen met een psychische aandoening ontbreekt’ vervolgt ze. ‘Er zijn op dit moment dus geen richtlijnen, behandelprogramma’s of uitgeruste behandelcentra waar kinderen met psychische problemen en een ongezonde leefstijl een goede behandeling kunnen krijgen.

Multimodaal leefstijlinterventie-programma voor deze groep kinderen

‘Daarom is juist nu het goede moment voor ons project’ vervolgt Jet. ‘Met MOVEMENTSS maken we een begin om op jonge leeftijd (preventief) beleid in te zetten, gericht op een gezonde leefstijl voor gezinnen.

We ontwikkelen en implementeren een multimodaal leefstijlinterventie-programma voor de dagelijkse klinische zorg voor kinderen met een psychische kwetsbaarheid. We richten ons op kinderen van 6 tot 12 jaar met een psychiatrische diagnose. De focus ligt op gezond gedrag voor het hele gezin in de eigen omgeving’.

Het leefstijlinterventieprogramma is gericht op:

• bewegen
• optimale voeding
• slaap
• minder schermgebruik

Jet: ‘De verschillende leefstijlfactoren kunnen elkaar onderling beïnvloeden. Daarom is het een geïntegreerde behandeling voor het hele gezin, waarbij behandelaren ook meedoen aan bijvoorbeeld beweeginterventies en in de thuissituatie van het gezin komen’.

De behandeling bestaat uit psycho-educatie over gezond gedrag, cognitieve gedragstherapie, psychomotore(systeem) therapie en intensieve thuisbehandeling gegeven door een multidisciplinair team dat speciaal getraind is door verschillende experts uit de verschillende zorgdisciplines voor kinderen (diëtist, kinderslaapexpert, verslavingsexpert, kinderarts).

Dit onderzoek zal meer informatie opleveren over de effectiviteit van de verschillende interventies en eventuele preventiemogelijkheden binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie.

Meer lichamelijke klachten dan kinderen uit de algemene populatie

Bij kinderen met psychische klachten, ontstaat een ongezonde leefstijl vaak al op jonge leeftijd. Een ongezonde leefstijl houdt verband met een hoger risico op verschillende aandoeningen zoals overgewicht, suikerziekte, hart- en vaatziekten en slaapproblemen. Dit effect is nog sterker wanneer een ongezonde levensstijl al op jonge leeftijd is ontstaan.

Zo’n ongezonde leefstijl bestaat bijvoorbeeld uit een dieet rijk aan verzadigde vetten en suiker, inactiviteit, overmatig gamen en verstoorde slaappatronen.

Ongezonde voeding, te weinig variatie in voeding, onvoldoende bewegen, een sedentair bestaan, slaapproblemen en veelvuldig beeldschermgebruik als kind kunnen zowel op korte als lange termijn leiden tot verschillende lichamelijke en psychische gezondheidsproblemen die zorgelijk zijn voor de ontwikkeling van het kind. Denk aan lichamelijke en psychische gevolgen zoals:

• Enerzijds overgewicht en obesitas; anderzijds ook gewichtsverlies en ondergewicht
• Hoge bloeddruk
• Diabetes mellitus
• Vaker huisartsen bezoek
• Hart- en vaatziekten
• Myopie
• Concentratie en aandachtsproblemen
• Lager zelfbeeld
• Stemming en angstproblemen
• Gedragsproblemen
• Gameverslaving
• Schoolverzuim
• Samenwerking

Voor het onderzoek wordt samen gewerkt met verschillende experts (kinderarts, kindersomnoloog, , diëtist, gedragsdeskundigen, klinisch genetica) op gebied van leefstijlfactoren van het RadboudUMC, Karakter Kinder- en jeugdpsychiatrie, UMC Utrecht, Rijnstate ziekenhuis, GGz Eindhoven, kinderslaapexpert en GGz Centraal. Daarnaast ook met de landelijke werkgroep voor Leefstijlpsychiatrie van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie en DREAMS (Dutch REsearch in child and Adolescent Mental health; een landelijk samenwerkingsverband tussen de vier grote, academische instellingen voor kinder- en jeugdpsychiatrie).

Binnen het DREAMS netwerk is een screeningsvragenlijst vanuit MOVEMENTSS gericht op leefstijlfactoren voor de intake van kinderen en jongeren met een psychische kwetsbaarheid ingezet.

Verder is in het landelijk onderwijs voor kinder- en jeugdpsychiaters van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) gezond gedrag en leefstijl onderdeel in het nieuwe onderwijsprogramma.

Bron: zonmw.nl