Annemarieke Blankestein onderzocht verschillende systeeminterventies bij jongeren met ernstige gedragsproblemen en hun ouders.
Annemarieke Blankestein promoveerde op 7 september 2021 aan de Radboud Universiteit op haar proefschrift New Uses of Systemic Interventions for the Treatment of Severe Behavioural Problems of Adolescents.
Waarom dit onderzoek?
Om ernstige gedragsproblemen van jongeren te behandelen, is het noodzakelijk om oorzaken in verschillende systemen aan te pakken, denk aan het gezinssysteem, maar ook vrienden, buurt, school of werk. Zogenaamde systeeminterventies beogen dit.
Dit onderzoek gaat over de toepassing van systeeminterventies in verschillende situaties. Ten eerste bij jongeren die ernstige gedragsproblemen en een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben. Zij maken vaak deel uit van gezinnen waar problemen zoals schulden, middelengebruik, leerproblemen en politiecontact spelen.
Tot voor kort was weinig bekend over effectieve en toegespitste behandelingen voor jongeren met een LVB en ernstige gedragsproblemen, terwijl het risico op uithuisplaatsing vaak groter is. De bewezen effectieve systeeminterventie multisysteemtherapie (MST) is de afgelopen jaren toegespitst op de behandeling van jongeren met een LVB: MST-ID (Intellectual Disabilities, ofwel LVB). In het proefschrift wordt onderzoek naar MST-ID toegelicht.
Ten tweede richt het onderzoek zich op de inzet van systeeminterventies bij jongeren die gesloten jeugdzorg ontvangen. Tot 2019 duurden deze plaatsingen gemiddeld zes maanden. Om onnodig lange uithuisplaatsingen te voorkomen en de overgang van de gesloten setting naar de thuissituatie te bevorderen, is ThuisBest ontwikkeld. Jongeren die deze behandeling krijgen, verblijven zes tot acht weken op een gesloten groep, terwijl thuis met MST wordt begonnen.
Verder is bekend dat wanneer ouderfiguren bij het verblijf in de gesloten jeugdzorg worden betrokken, de behandelresultaten beter zijn. Daarom is ook gezinsgericht werken in de gesloten jeugdzorg onderzocht.
Wat hebben professionals en beleidsmakers eraan?
Het proefschrift laat zien dat bestaande systeeminterventies aanpassen, tot waardevolle behandelresultaten kan leiden. Systeeminterventies met een sterkere bewijskracht lijken de residentiële verblijfsduur van jongeren te kunnen verkorten.
Ook blijkt dat deze interventies (specifiek MDFT, MST en RGT) minder vaak worden ingezet dan zou kunnen. Belemmerende gedachten van persoonlijk begeleiders of groepsmedewerkers over gezinsgericht werken, zoals ‘De ouders zijn lastig om mee te werken’ of ‘De ouders zijn de oorzaak van het probleemgedrag’, blijken hiermee samen te hangen. Hierop training inzetten kan waardevol zijn.
Na MST-ID of ThuisBest blijkt meer dan zeventig procent van de jongeren thuis of zelfstandig te wonen, een zinvolle dagbesteding en geen nieuw politiecontact te hebben; veelbelovende resultaten voor doelgroepen die
