Groepsbehandeling lijkt positief effect te hebben bij SOLK

Somatische onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) bij kinderen en jongvolwassenen komen vaak voor. Uit een Nederlands onderzoek onder kinderen en jongeren bleek 25 procent langer dan drie maanden terugkerende of chronische pijnklachten te hebben ervaren (Perquin e.a., 2000). Onder specifiek jongeren is 10 tot 15 procent bekend met SOLK (Janssens, 2011). Uit een recent longitudinaal onderzoek naar de risicofactoren die leiden tot het voortduren van SOLK bij jongeren bleek bij 4,1 procent sprake te zijn van voortduren van dit soort klachten over meerdere jaren (Janssens e.a., 2014). Binnen Nederlandse ggz-instellingen bleek een op de vijf jongeren bekend met SOLK (Kouijzer e.a., 2013). Deze klachten kunnen leiden tot een vermindering van het subjectieve welbevinden en het functioneren, met als gevaar een stagnatie in de sociaal-emotionele en/of cognitieve ontwikkeling van kinderen en jongvolwassenen. Kinderen en adolescenten met SOLK lopen bovendien een verhoogd risico op het ontwikkelen van psychische stoornissen op latere leeftijd (Bekhuis e.a. 2015).

Ondanks de prevalentie van de SOLK en de negatieve effecten op de sociaal-emotionele en/of cognitieve ontwikkeling van kinderen en jongvolwassenen is slechts beperkt onderzoek gedaan naar de effectiviteit van behandeling van SOLK bij kinderen en adolescenten. Op dit moment lijkt de meeste evidentie te zijn voor psychologische interventies, namelijk CGT en ontspanningsoefeningen bij chronische pijnklachten. Een cognitief gedragstherapeutisch behandelprotocol gebaseerd op het gevolgenmodel is wetenschappelijk getoetst en effectief gebleken bij volwassenen die bekend zijn met SOLK (Zonneveld e.a., 2012). Binnen het gevolgenmodel (Arnold e.a., 2004) worden de cognitieve, emotionele, gedragsmatige, lichamelijke en sociale gevolgen van de lichamelijke klachten als uitgangspunt genomen. Het behandeldoel vanuit dit model is vooral gericht op het verminderen van de gevolgen van de klachten. Dit sluit aan bij de beleving van de patiënten en geeft hen de mogelijkheid iets aan de klachten te doen. In 2015 is een groepsbehandeling voor jongeren met SOLK ontwikkeld, gebaseerd op het gevolgenmodel: ‘Goed in je vel’ (Wosten & Van Ree, 2015).

In dit artikel bespreken we drie door ons uitgevoerde onderzoeken. We begonnen met een effectstudie om erachter te komen in hoeverre jongeren (12 t/m 17 jaar) met SOLK profiteren van deze nieuw ontwikkelde groepsbehandeling. Vervolgens zijn we nagegaan wat de