Al te vaak richten jeugdbeschermers zich op de verkeerde zaken. Dat is zonde en niet effectief. Beter kunnen zij zich afvragen wie de hulp het hardste nodig heeft.
Al een tijd houden de termen 'toekomstscenario's' en 'effectieve jeugdbescherming' beleidsmakers en bestuurders in hun greep. Het moet namelijk effectiever in de jeugdbescherming!
In beleidstaal betekent dat meestal dat de structuur ‘op de schop’ moet. Wie het document ‘Toekomstscenario kind- en jeugdbescherming’ op rijksoverheid.nl leest, ziet dat het inderdaad vooral om een structuurwijziging gaat, met een vleugje inhoudelijke noties erbij.
Het is waar, de jeugdbeschermingsketen zit ingewikkeld in elkaar. Dat wordt anders. Straks krijgen we naast Lokale Teams zogenaamde Regionale Veiligheidsteams. Die zullen alle taken van de beschermingsketen uitvoeren, zowel het onderzoeken als uitvoeren van juridische maatregelen (OTS, Voogdij), en de Lokale Teams ondersteunen. Een beetje zoals het Jugendambt functioneert in Duitsland. Nu maar hopen dat het scheelt in handelingsverlegenheid, doorverwijzingen, wachttijden, onderzoeken die overgedaan worden, ouders die telkens weer hun verhaal moeten vertellen aan weer iemand anders die op zoek is naar de (on)veiligheid van hun kind.
Best een goed idee, zo’n structuurwijziging, maar laten we eerst eens kijken naar de gewenste uitkomst: een effectieve jeugdbescherming. Effectief betekent doelmatig, doeltreffend. Het doel dat de jeugdbescherming wil bereiken, is dat kinderen veilig kunnen opgroeien, liefst bij hun ouders thuis, en dat ze zich goed kunnen ontwikkelen. Als dat ouders niet zelf lukt, dan moet de jeugdbescherming een handje helpen.
Wat bepaalt de effectiviteit van de jeugdbescherming? De structuur? Ik heb altijd begrepen dat de structuur ondersteunend moet zijn voor de inhoud. Ook als de structuur een zooitje is, kunnen individuele jeugdbeschermers uitermate effectief zijn, op die momenten dat ze met ouders en kinderen aan de slag zijn. Of het efficiënt is, is wat anders. Jeugdbeschermers zouden meer effect kunnen sorteren als er minder tijd zou zitten in bureaucratie en dergelijke. Daarbij kan structuur helpen.
Effectief werken gaat echter vooral over de goede dingen doen, en die ook goed doen. De kwaliteit van de werkers bepaalt in belangrijke mate dat laatste. Om hun werk goed te doen, moeten ze degelijk opgeleid zijn, werken vanuit de juiste visie en werkwijze, moet de organisatie voldoende ondersteuning bieden et cetera. Ook hier valt hier nog heel wat te verbeteren. Voorliggend blijft de vraag: doen we de goede dingen? Wie verdient onze bescherming het meest? En zetten we daar ook het meest op in? Hierover wil ik het hebben aan de hand van twee oudgedienden: psycholoog Maslov en wiskundige en econoom Pareto.
Geen Haarlemmerolie
Wie kent hem niet, de behoeftepiramide van Maslov? Onder aan de piramide staan de primaire behoeften van de mens, zoals eten, drinken en een dak boven het hoofd. Daarna volgen veiligheid en (bestaans)zekerheid.
