Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Benut de kansen voor preventie in de jeugdzorg beter

Een van de uitgangspunten van de transformatie van de jeugdzorg is preventie, signalering en vroege interventie van psychosociale problematiek. Het is echter niet eenvoudig om in Nederland bewezen (kosten)effectieve preventieprogramma's en screeningsinstrumenten te vinden. Door dat makkelijker te maken, is veel winst te boeken.

Met de nieuwe Jeugdwet werd in 2015 decentralisatie van de jeugdzorg een feit. Door die decentralisatie moet de jeugdzorg transformeren tot een efficiënter zorgstelsel. Een van de uitgangspunten daarbij is preventie van sociaal-emotionele problemen en stoornissen. Preventie betekent niet alleen voorkomen, maar ook vroeg problemen signaleren en vroeg interveniëren. Dat is niet alleen beter voor het welzijn van kinderen en ouders, maar kan ook voorkomen dat complexere en dus duurdere zorg nodig is. Dit is uiteraard een prachtig uitgangspunt, maar aan de preventieve kant van jeugdhulp valt nog veel winst te behalen. Jeugdhulp is nu nog vooral reactief: pas na verwijzing wordt hulp geboden. Door beperkte capaciteit komt deze hulp vaak pas als de problemen huizenhoog zijn opgelopen en er gespecialiseerde en intensieve hulp nodig is.

De vraag is op welke wijze preventie kan bijdragen aan een efficiënter jeugdzorgstelsel. Een omvattende strategie bevat zowel universele als individuele preventie. De basis van zo’n strategie is universele preventie, die er voor iedereen is of voor kwetsbare groepen op basis van sociaal-demografische risicofactoren. Denk aan een interventie gericht op kinderen op basisscholen in achterstandswijken. De volgende stap bestaat uit individuele preventie, ook wel geïndiceerde preventie of vroege interventie genoemd. Deze richt zich op kwetsbare individuen op basis van risicofactoren en symptomen die voorafgaan aan een ziekte of aandoening. Het doel hiervan is ernstiger problemen voorkomen dan wel in een vroeg stadium ombuigen. Individuele preventie kan niet zonder screening en monitoring. Screening en monitoring zijn noodzakelijk om kinderen in beeld te krijgen voor vroege interventie. Er wordt wel gezegd dat succesvolle preventie begint bij goede doelgroepselectie.

Screening en monitoring

Om de juiste groep kinderen of jongeren in beeld te krijgen, geldt dat screening moet gebeuren met (indien beschikbaar) gevalideerde en betrouwbare vragenlijsten, die daadwerkelijk meten wat ze moeten meten, zodat de juiste groep kinderen de juiste interventie krijgt aangeboden. In Nederland kan voor gevalideerde en betrouwbare vragenlijsten de website van de Commissie Testaangelegenheden Nederland (COTAN) geraadpleegd worden (zie tabel 1). Helaas zijn nog niet voor alle psychische gezondheidsproblemen (korte) instrumenten beschikbaar. Bovendien zijn niet alle instrumenten die in wetenschappelijke studies goede resultaten laten zien, opgenomen in deze database. Voor een COTAN-registratie moeten auteurs zelf hun instrumenten en onderzoeken aanleveren, de commissie onderzoekt zelf geen instrumenten. Van oorsprong buitenlandse instrumenten zijn daardoor afhankelijk van Nederlandse onderzoekers om ingediend te worden, waardoor deze vaak niet worden beoordeeld.

Universele preventieprogramma’s, de programma’s

Premium

Wil je dit artikel lezen?


    Al abonnee? Log dan in