Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties1

Artikel | Eerst begrijpen, dan (be)handelen

Jeugdhulpverlening is vaak symptoomgericht en kijkt te weinig naar factoren die problemen veroorzaken en in stand houden. Een pleidooi om ieder hulptraject te beginnen met een verklarende analyse. Plus: een praktisch schema om het professionals makkelijker te maken.
Premium

 

https://static-content.springer.com/image/art%3A10.1007%2Fs12454-022-1210-x/MediaObjects/12454_2022_1210_Fig1_HTML.jpg
Illustratie: Jedi Noordegraaf
Veel jeugdhulp in Nederland lijkt niet het gewenste effect te hebben. Intussen stijgen de kosten en krimpen de wachtlijsten niet. Wij denken dat dit komt doordat hulpverleners teveel aandacht hebben voor symptomen en te weinig voor factoren die de symptomen hebben veroorzaakt en laten voortbestaan. Zonder een gedegen verklarende analyse van deze factoren, bestaat het gevaar dat alleen waarneembare symptomen worden behandeld, zoals druk gedrag, schoolverzuim of zelfbeschadigend gedrag. Zolang de factoren die deze symptomen veroorzaken of in stand houden niet worden aangepakt, zullen de problemen blijven bestaan en jeugdigen terugkomen voor hulp.
Wij pleiten voor betere jeugdhulp door ieder hulptraject te laten beginnen met een verklarende analyse, opgesteld in samenspraak met de jeugdige en zijn ouders. Met de term ‘verklarende analyse’ leggen we het accent op het begrijpen en verklaren van problemen, in plaats van het beschrijven of labelen ervan. Dit idee is niet nieuw, maar blijkt – opmerkelijk genoeg – in de praktijk nauwelijks te worden toegepast (Sekreve et al. 2020; Tempel en Vissenberg 2018). Tegelijkertijd bieden de literatuur en opleidingen verschillende modellen om een verklarende analyse te maken, zoals de diagnostische cyclus (De Bruyn 2003), de holistische theorie (Korrelboom en ten Broeke 2013) en de handelingsgerichte diagnostiek (Pameijer 2008).
Het baart ons zorgen dat hiervan weinig gebruik wordt gemaakt. We ontwikkelden daarom een schema waarmee professionals – samen met jeugdigen en ouders – de verklarende factoren in kaart kunnen brengen om tot een betere behandelkeuze te komen. Dit schema is nadrukkelijk bedoeld als hulpmiddel om met elkaar in gesprek te gaan; niet als een formulier dat professional in zijn eentje invult, noch als vervanging van de kennis, scholing en intervisie.
Direct in actie komen en willen helpen, is erg verleidelijk

Beginnen met begrijpen

Het kiezen van de meest passende interventie is niet eenvoudig, zeker niet wanneer de problemen complex en dynamisch zijn. Veel professionals zullen herkennen dat ze bij het horen van de klachten van ouders en jeugdige het liefst direct in actie komen. De neiging meteen aan de slag te gaan lijkt begrijpelijk en sympathiek; je wilt immers zo snel mogelijk problemen oplossen. Het gebeurt dan ook ondanks brede overeenstemming dat het belangrijk is eerst na te gaan welke factoren van invloed zijn op het ontstaan, voortduren of escaleren van klachten of problemen. Het overslaan van de verklarende analyse kan zeer nadelig uitpakken (zie ‘Niet passende
Premium

Wil je dit artikel lezen?


    Al abonnee? Log dan in

    1 REACTIE

    1. Wat een interessant artikel!
      Ik ga dit met mijn collega delen. We hebben samen een casus waar we niet meer weten hoe we verder kunnen komen.
      Ik denk dat dit schema en uitleg in het artikel heel helpend kan zijn om weer vat te krijgen op de situatie in de casus die ik voor ogen heb. Dank hiervoor!